Για τον Αλιέντε Θέλω να Μιλήσω…

ΚΩΣΤΑΣ ΛΟΥΛΟΥΔΑΚΗΣ (ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ) - ημεροδρόμος 

4 Σεπτεμβρίου 1970

Η μέρα άρχιζε με ένα πείραμα: αυτό της ειρηνικής σοσιαλιστικής αλλαγής στη Χιλή. Ηγέτης αυτού του πειράματος ήταν ο μαρξιστής Σαλβαδόρ Αλιέντε, επικεφαλής της «Λαϊκής Ενότητας», ενός συνασπισμού στον οποίο συμμετείχαν το Κομμουνιστικό Κόμμα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Ριζοσπαστικό Κόμμα, η Κίνηση Ενωμένης Λαϊκής Δράσης, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, η Ανεξάρτητη Λαϊκή Δράση και οι χριστιανοδημοκράτες.

 Ο Αλιέντε έδωσε αμέσως το στίγμα της κυβέρνησης: « Θριαμβεύσαμε με αποστολή μας να ανατρέψουμε οριστικά την ιμπεριαλιστική εκμετάλλευση, να τελειώνουμε με τα μονοπώλια, να πραγματοποιήσουμε μια βαθιά, άξια του ονόματός της αγροτική μεταρρύθμιση, να ελέγξουμε το ισοζύγιο των εισαγωγών και των εξαγωγών και, επιτέλους, να εθνικοποιήσουμε τις τράπεζες. Αυτοί είναι οι πυλώνες οι οποίοι θα στηρίξουν την πρόοδο της Χιλής, δημιουργώντας το κοινωνικό κεφάλαιο που θα επιτρέψει την ενίσχυση της ανάπτυξής μας » (monde-diplomatique 14 Σεπτεμβρίου 2013 Οι φοιτητές ξεσκονίζουν ένα εικόνισμα http://archives.monde-diplomatique.gr/spip.php?article465 ).

Όμως το πολιτικό πείραμα  της Λαϊκής Ενότητας διακόπηκε!

Ήταν 11 Σεπτεμβρίου του 1973, δύο το μεσημέρι, όταν ο Πρόεδρος της Χιλής Σαλβαντόρ Αλιέντε έπεφτε νεκρός στην ‘La Moneda’, το προεδρικό μέγαρο, το οποίο πολιορκούσαν δυνάμεις του στρατού, της αστυνομίας και παραστρατιωτικές φασιστικές ομάδες, υπό την ηγεσία του στρατηγού Αουγούστο Πινοσέτ, σε συνεργασία με πράκτορες της CIA.

Η φασιστική δικτατορία του Πινοσέτ και η αιματηρή καταστολή που ακολούθησε σχεδιάστηκαν και εγκρίθηκαν στο οβάλ γραφείο του Λευκού Οίκου της Ουάσιγκτον, χρηματοδοτήθηκαν από τις πολυεθνικές εταιρείες ITT, Pepsi Cola, Bechtel Group και την τράπεζα Chase Manhattan Bank- που σήμερα ονομάζεται JPMorgan Chase Bank- και είχαν ενορχηστρωτή δυο από τα μεγαλύτερα καθάρματα στην ιστορία της ανθρωπότητας, τον Έλληνα εθνικόφρονα, επικεφαλή των μυστικών επιχειρήσεων της CIA σε όλο τον κόσμο Τομ Καραμεσίνη και τον Χένδρι Κίσινγκερ! Το κάθαρμα αυτό δήλωνε πως «δεν υπήρχε κανένας απολύτως λόγος να επιτραπεί σε μια χώρα να γίνει μαρξιστική μόνο και μόνο επειδή ο λαός της ήταν ανεύθυνος». (The guardian 24 Φεβρουαρίου 2001: Why has he got away with it? https://www.theguardian.com/world/2001/feb/24/pinochet.bookextracts).

Το έτερο κάθαρμα, ο Καραμεσίνης ανέλαβε «να προφυλάξει το δυναμικό της CIA στη Χιλή, δουλεύοντας μυστικά και με ασφάλεια, ώστε να διατηρηθεί η επιχειρησιακή ικανότητά της εναντίον του Αλιέντε στο μέλλον», και να υλοποιήσει το σχέδιο πραξικοπήματος στην Χιλή «τουλάχιστον προσωρινά». (Ελευθεροτυπία Φοίβος Οικονομίδης 21 Σεπτεμβρίου 2013: Ο Αλιέντε και ο Καραμεσίνης http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=387412).

Παράλληλα, ο Αμερικανός πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον ξεκαθάριζε ορθά κοφτά: «Δεν πρέπει να αφήσουμε τη Λατινική Αμερική να θεωρεί ότι μπορεί να ακολουθήσει το συγκεκριμένο δρόμο χωρίς να υποστεί τις συνέπειες» (Μonde-diplomatique 14 Σεπτεμβρίου 2013 Στη Χιλή του Σεπτέμβρη http://archives.monde-diplomatique.gr/spip.php?article466 ).

Ταυτόχρονα με την οικονομική πίεση που ασκούσαν οι ΗΠΑ, η CIA, και διάφορες πολυεθνικές, είχαν ξοδέψει τεράστια ποσά πριν το πραξικόπημα με στόχο την εσωτερική αποσταθεροποίηση της χώρας, χρηματοδοτώντας ανατινάξεις και εμπρησμούς εργοστασίων, υποκλοπές, εκβιασμούς, ενδιάμεσους πράκτορες, μισθοφόρους της School of the Americas, χαφιέδες, παρακρατικές φασιστικές οργανώσεις όπως την Patria y Libertad, φασιστικές σέκτες όπως την Colonia Dignidad του διακεκριμένου επί Χίτλερ φασίστα γιατρού Πολ Σέφερ, γκρουπούσκουλα του υποκόσμου, αντιπολιτευτικά κόμματα, «ανθρωπιστικές οργανώσεις» δημοσιογράφους, στρατιωτικούς, «αξιοπρεπείς» επιχειρηματίες, παπάδες και κοσμικούς της φασιστικής οργάνωσης Opus Dei, απεργίες όπως αυτή των ιδιοκτητών φορτηγών αυτοκινήτων, και διαδηλώσεις γυναικών με κατσαρόλες! Γυναίκες επιχειρηματιών και ανώτερων υπαλλήλων που ίσως να ερχόταν πρώτη φορά σε επαφή με αυτό το σκεύος του νοικοκυριού!

Μάλιστα, «δημοσιογράφοι» έφτασαν στο σημείο να μοντάρουν φωτογραφίες με σοβιετικά τανκς τα οποία τα έδειχναν έπειτα να προστατεύουν το προεδρικό μέγαρο της Χιλής. Ενώ ο επιχειρηματίας Χόρσε Αλεσσάντρι (επι φασίστα Πινοσέτ ήταν σύμβουλος της κυβέρνησης σε θέματα νομοθεσίας), αντίπαλος του Αλιέντε στις εκλογές του οποίου η επιχείρηση είχε το μονοπώλιο του χαρτιού υγείας, αποφάσισε να σταματήσει την προμήθειά του στα καταστήματα για να τιμωρήσει τον λαό που δεν ψήφησε σωστά!

Παράνοια!

Αμέσως μετά το πραξικόπημα, τα καθάρματα, αφενός καθιέρωσαν τον φασισμό στη Χιλή, τα ηλεκτροσόκ, τους βιασμούς, τα βασανιστήρια, τις εξαφανίσεις, τις εκτελέσεις και τις ελεύθερες πτώσεις χωρίς αλεξίπτωτα πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό, προκειμένου να συνετίσουν τους απείθαρχους, αφετέρου εισήγαγαν οικονομολόγους από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, για να εφαρμόσουν τις πολιτικές, που υποτίθεται πως θα απελευθέρωναν την επιχειρηματικότητα από τα δεσμά του κράτους.

Οι πολιτικές αυτές ονομάστηκαν «νεοφιλελευθερισμός», γιατί προωθούσαν  την «επαναπελευθέρωση» της αγοράς και την επιστροφή στις μέρες πριν των κεϊνσιανών πολιτικών, του «laissez-faire» δηλαδή, όταν οι κυβερνήσεις υποτίθεται ότι δεν ρύθμιζαν και δεν περιόριζαν τις επενδύσεις, τις τιμές και την αγορά εργασίας.

Με άλλα λόγια: Το κράτος «αποδεσμεύεται» από τις δημόσιες και κοινωνικές υπηρεσίες του, πουλώντας ολόκληρη την χώρα στον ιδιωτικό τομέα.

Σύμφωνα  με  την εφημερίδα «Τhe Guardian»: «Το πρώτο νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα που εφαρμόστηκε ποτέ, ήταν στη Χιλή μετά το πραξικόπημα του Πινοσέτ, (Pinochet) το οποίο στήριξε η αμερικανική κυβέρνηση και οικονομολόγοι τους οποίους είχε διδάξει ο Μίλτον Φρίντμαν, (Milton Friedman ) εκ των ιδρυτών της Εταιρείας του Μον Πελερέν (Mont Pelerin). Εκεί, ήταν εύκολο να εξασφαλίσουν υποστηρικτές για το πείραμα αυτό: όποιος είχε αντίθετη γνώμη τον πυροβολούσαν. Αργότερα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα χρησιμοποίησαν την ισχύ τους στα αναπτυσσόμενα κράτη, για να ζητήσουν την εφαρμογή ανάλογων πολιτικών. Στην προώθηση του νεοφιλευθερισμού τα μέσα ενημέρωσης έπαιξαν καταλυτικό ρόλο καθώς προωθούσαν τα συμφέροντά τους». 

(Καθημερινή 02.09.2007: Πώς αλώθηκε ο πλούτος των λαών http://www.kathimerini.gr/296683/article/epikairothta/kosmos/pws-alw8hke-o-ploytos-twn-lawn).

Στην Χιλή η λέξη εργάτης καταργήθηκε με νόμο και απαγορεύτηκε η οργάνωση εργατικών σωματίων καθώς και οι μισθολογικές ή άλλες διεκδικήσεις! Η εκπαίδευση, τα πανεπιστήμια, η παραγωγή και η διανομή ηλεκτρικής ενέργειας, το σύστημα υγείας, τα νοσοκομεία, τα νοσοκομειακά φαρμακεία, οι συντάξεις, η διαχείριση του ορυκτού πλούτου, των υδάτων, οι υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης, τα σούπερ μάρκετ, τα δάση, η αγροτική παραγωγή, όλα, τα πάντα, είχαν περάσει από το κόσκινο της απληστίας των επενδυτών! Στην Χιλή, οι φασίστες του Πινοσέτ, με την βοήθεια των προγραμμάτων δομικής προσαρμογής του ΔΝΤ και με τις συνταγές των Chicago boys,  ιδιωτικοποίησαν ακόμα και την πουτάνα την μάνα που τους γέννησε! Αντιπρόσωπος του ΔΝΤ στην Χιλή  από το 1978 έως το 1980 ήταν ο Τζον Λίπσκι,  ανώτατο στέλεχος στην εταιρία Salomon Brothers, (σημαίνων στέλεχος της οποίας χρημάτισε και η γνωστή σε εμάς Μιράντα Ξαφά, πρώην μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ) αντιπρόεδρος στη JPMorgan Investment Bank, και αναπληρωτής διευθυντής μα και διοικητής το 2011 του ΔΝΤ.

Την ίδια ώρα, η κοινωνία της χώρας βούλιαζε σε μια  μακάβρια ατμόσφαιρα ζόφου και τρόμου. Τον κάθε πολίτη άρχισε να τον απασχολεί πρωτίστως η ασφάλειά του. Με αυτόν τον τρόπο, η κοινωνία σιγά- σιγά παραδόθηκε στην κατήφεια της αδράνειας και στον πουριτανισμό. Σε μια παθητική συνενοχή. Γιατί το έγκλημα μοιάζει άνευ σημασίας όταν το βλέπεις παντού γύρω σου. Έπειτα από λίγο, ο πολίτης, το μόνο που θέλει είναι να σκύψει το κεφάλι και να τα βγάλει πέρα όπως –όπως και απαρατήρητος.  Τα «τάγματα θανάτου» έκαναν πολύ καλή δουλειά. Άλλωστε, πάντα η ανθρώπινη δυστυχία και η καταστολή πηγαίνουν χεράκι-χεράκι. 

        

Εννοείται πως τα αιμάτινα κέρδη αυτής της ταυτόχρονης φασιστικής πολιτικής και οικονομικής φιλελεύθερης «αναγέννησης» στην Χιλή, που τελούσε υπό την εποπτεία του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, κατευθύνθηκαν αποκλειστικά προς όφελος της διεθνούς και εγχώριας καπιταλιστικής τάξης. Ε και αν ένας στους πέντε κατοίκους αυτής της πολύπαθης χώρας ζει στην απόλυτη φτώχεια δεν έχει καμιά σημασία, αφού υπάρχουν τόσα πολλά πολυκαταστήματα που ο καθένας, (Προσοχή! Όχι όλοι! Μόνο ο καθένας) μπορεί να αγοράσει ότι θέλει!

Άλλωστε, ο υπουργός οικονομίας της Χιλής του φασίστα Αουγούστο Πινοσέτ, Rolf Luders στέλεχος του ομίλου Grupo Vial  (Ίσως της πιο χρεωμένης πολυεθνικής εταιρείας της Χιλής, τα χρέη της οποίας πληρώθηκαν από το δημόσιο ταμείο), εξηγούσε από τις οθόνες των τηλεοράσεων τα καλά της «ελεύθερης αγοράς: «Έχετε το δικαίωμα να εισάγετε ακόμα και καμήλα». Διότι δημοκρατία είναι να επιλέγεις ανάμεσα σε καμήλα και ελέφαντα, σε δέκα μάρκες ουίσκι, σε τριάντα διαφορετικές μάρκες πλάσμα τηλεόρασης, που θα παίζουν πλαστικά προγράμματα εισαγόμενα από τις ΗΠΑ, τα οποία είναι σίγουρο πως θα κατέπνιγαν ακόμα και την πρόθεση για διαμαρτυρία πριν ακόμα αυτή γεννηθεί στους νευρώνες του εγκεφάλου. Σήμερα, ακόμα και το νερό της βροχής ανήκει σε πολυεθνικούς ομίλους.

Αυτή η διαμεσολαβημένη από το ΔΝΤ, την Παγκόσμια Τράπεζα, και τις πολυεθνικές εταιρείες συμμαχία του Πινοσέτ με την κυβέρνηση των ΗΠΑ,  εκτός του ότι έγινε  πρότυπο για τις νεοφιλελεύθερες «μεταρρυθμίσεις» σε όλα τα αμερικανοκινούμενα φασιστικά καθεστώτα στην  Λ. Αμερική και στη συνέχεια σε διάφορες  περιοχές του κόσμου, δημιούργησε και ένα εκτεταμένο σχέδιο καταστολής σε ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο που εφαρμόστηκε από τα «τάγματα θανάτου»,  με σκοπό να εξασφαλίσουν ότι δεν θα επαναληφθούν απροσεξίες που θα οδηγούσαν σε κυβερνήσεις όπως αυτή του Σαλβαντόρ Αλιέντε.

Στις αρχές του Μάρτη του 1974 η CIA, οι μυστικές υπηρεσίες της Χιλής  DINA με επικεφαλής τον υπάλληλο της CIA, Juan Manuel Contreras, οι μυστικές υπηρεσίες της Αργεντινής SIDE, οι μυστικές υπηρεσίες Ουρουγουάης, της Βολιβίας και της Βραζιλίας, οι Νοτιοαφρικανικές υπηρεσίες πληροφοριών, η φασιστική γαλλική οργάνωση  Organisation de l’armée secrète (OAS) αλλά και φυγάδες Ναζί που ζούσαν ανέφελο βίο στις χώρες της Λ. Αμερικής  όπως, ενδεικτικά, ο Erich Priebke, Josef Mengele και βέβαια ο Nikolaus «Klaus» Barbie,  συντόνισαν τις ενέργειες τους στο πλαίσιο του σχεδίου «Κόνδωρ», που στόχο είχε την «εξόντωση του κομμουνισμού» στην ήπειρο. Χρειαζόταν αυτό το σχέδιο μαζικής σφαγής αντιστασιακών, χωρίς συλλήψεις ή δίκες γιατί οι τεράστιες πολυεθνικές, με κέντρο τις ΗΠΑ, εξαρτώνται από το αμερικανικό κράτος και τις υπηρεσίες του, μυστικές και φανερές, για να τις βοηθά να επιβάλλουν τις πολιτικές τους στον υπόλοιπο κόσμο, σχεδιάζοντας τις ζωές των ανθρώπων με τέτοιον τρόπο, ώστε να εξυπηρετούν τα συμφέροντα των μετόχων τους. Η δημιουργία μιας νέας Κούβας στη Λατινική Αμερική δεν ήταν αποδεκτή. (Περισσότερα διαβάστε στο βιβλίο μου «Άσπρα Μαντίλια στην Plaza de Mayo» Εκδόσεις ΚΨΜ 2015).

Ωστόσο το οικονομικό δόγμα του νεοφιλελευθερισμού είχε έρθει για να μείνει. Με ή χωρίς φασιστές, με ή χωρίς τα τάγματα θανάτου με ή χωρίς τις πτήσεις χωρίς αλεξίπτωτα όσων σήκωναν το ανάστημα τους, η δικτατορία του κεφαλαίου θα επιβαλλόταν όχι μόνο στην Λατινική Αμερική μα και στις ευνομούμενες δυτικές δημοκρατίες. Το επιβεβαιώνουν οι εικόνες της Βρετανίας, της Βαρώνης Μάργκαρετ  Θάτσερ, στη δεκαετία του 1980. Η κυριαρχία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και η ελευθερία που περιορίζεται όμως μόνο στις οικονομικές συναλλαγές, αυτή η μαύρη κληρονομιά του Μίλτον Φρίντμαν, του Αουγούστο Πινοσέτ, της Μάργκαρετ Θάτσερ, του Ρόναλντ Ρήγκαν του Πανεπιστημίου του Σικάγου, του ΔΝΤ της Παγκόσμιας Τράπεζας και των πολυεθνικών εταιρειών, βαραίνει στις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων έως σήμερα.

Δεν είχε άλλωστε τυχαία η Μάργκαρετ Θάτσερ άριστες σχέσεις με τον φασίστα δικτάτορα της Χιλής.

Παρόλα αυτά μπορεί  να σταμάτησαν οι μαζικές φρικαλεότητες του καπιταλισμού και να επανήλθαν οι δημοκρατίες μα οι κοινωνίες είχαν εντελώς αποδυναμωθεί. Είχαν καταβληθεί από τον θρήνο για τους ανθρώπους που έχασαν, από την απογοήτευση και τον τρόμο. Όπως γράφει ο Εντουάρτο Γκαλεάνο στο βιβλίο του Ένας Κόσμος Ανάποδα :«σε όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής ο φόβος είτε είναι ορατός είτε όχι, συντηρεί και δικαιώνει της εξουσία». Δεν είναι άλλωστε ο φόβος πηγή δικαιοσύνης; Έτσι εύκολα, λοιπόν, η εξουσία πέρασε στα στελέχη των δικτατοριών που τώρα φορούσαν το δημοκρατικό κουστούμι τους. Τα κέρδη εξακολούθησαν να γεμίζουν τις τσέπες διεθνών επενδυτών, ως επί το πλείστον βορειοαμερικανών και των ντόπιων συνεργατών τους.

Η Ιστορία της Χιλής και της Λατινικής Αμερικής είναι η σημερινή προσωποποίηση του καπιταλισμού.

Όμως, η απλούστερη ερώτηση μοιάζει η πιο δύσκολη να απαντηθεί:  Τι σκεφτόμαστε όταν ανακαλούμε το όνομα του Σαλβαδόρ Αλιέντε; Ποιος ήταν αυτός ο άνθρωπος που έπεσε ασυμβίβαστος και αψηφώντας τον θάνατο με το καλάζνικοφ στο χέρι;

Ο Σαλβαδόρ Αλιέντε ήταν γιατρός, γιος αστών!

Έζησε σε μια εποχή που στην Χιλή ένα στα τέσσερα φτωχά παιδιά δεν έφτανε στην ηλικία των 18 χρονών, ενώ η τρομακτική ένδεια του πληθυσμού και οι διατροφικές ελλείψεις έβλαπταν τον εγκέφαλο των παιδιών. Αυτά του αρκούσαν για να φτύσει απαυδισμένος την υποκρισία της τάξης του και να περιπλανηθεί στον δύσκολο δρόμο της υπόθεσης του σοσιαλισμού.

Ο Σαλβαδόρ Αλιέντε όμως έκανε το λάθος να εξιδανικεύσει τον κόσμο! Τόσο που πίστεψε στη δυνατότητα πως εγκαθιδρυθεί ο σοσιαλισμός, χωρίς να ανοίξει μύτη, ακόμη και στο εσωτερικό του αστικού πολιτικού συστήματος.

Ίσως αυτός ήταν ο λόγος που μόνος του εκείνο το φοβερό πρωινό της 11ης Σεπτεμβρίου αντιμετώπισε τα Μιράζ του Πινοσέτ με ένα καλάζνικοφ!

Σώζοντας την αξιοπρέπεια ολάκερου του ανθρώπινου γένους!

11 Σεπτεμβρίου του 1973, ο Πρόεδρος της Χιλής Σαλβαντόρ Αλιέντε στην ‘La Moneda’, το προεδρικό μέγαρο.