Να Πέσει Να Ρημάξει

Καλή Χρονιά.


Next Floor: Μια μικρού μήκους ταινία του Denis Villeneuve με θέμα την απληστία που παίχτηκε και βραβεύτηκε σε φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο. 

Πηγή : hitandrun

«Ο αιώνας του εαυτού». Ένα ντοκιμαντέρ του Adam Curtis. Ο καπιταλισμός σε πρώτο πρόσωπο.

Ο Αιώνας του Εαυτού είναι μια βρετανική τηλεοπτική σειρά ντοκιμαντέρ του 2002 από τον σκηνοθέτη Adam Curtis. Επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίο οι καπιταλιστές αξιοποιώντας το  έργο των ψυχαναλυτών Sigmund Freud και Anna Freud και τις απόψεις του συμβούλου δημοσίων σχέσεων Edward Bernays, χειραγωγούν τις ανθρώπινες κοινωνίες. 

Σε ένα επεισόδιο, ο Curtis λέει : «Αυτή η σειρά είναι για το πώς όσοι βρίσκονται στην εξουσία έχουν χρησιμοποιήσει τις θεωρίες του Φρόιντ για να προσπαθήσουν να ελέγξουν το επικίνδυνο πλήθος σε μια εποχή μαζικής δημοκρατίας».

Αναλυτικότερα εδώ.

Μέρος Πρώτο – Οι Μηχανές της Ευτυχίας

Ο αιώνας του εαυτού (μέρος πρώτο) από tvxorissinora

Μέρος Δεύτερο – Η Εφαρμοσμένη Μηχανική της Συγκατάθεσης 

O αιώνας του εαυτού - Μέρος δεύτερο από tvxorissinora

Μέρος Τρίτο – Υπάρχει ένας αστυνομικός μέσα στο κεφάλι μας: Πρέπει να καταστραφεί
 

O αιώνας του εαυτού - Μέρος τρίτο από tvxorissinora

Μέρος Τέταρτο – Οχτώ άνθρωποι πίνουν λίγο κρασί στο Κέτερινγκ

 

Ο αιώνας του εαυτού - μέρος τέταρτο από tvxorissinora  

Ο Στρατολογημένος Κύριος Τσίπρας

Αναδημοσιεύουμε από : ΒΑΒΥΛΩΝΙΑ

του Μπάμπη Βλάχου*

Πέρασαν κιόλας πολλοί μήνες που παρακολουθούμε απλώς –αυτό είναι το επίτευγμα του δυτικού ψηφοφόρου: να είναι αποφασιστικά απών– τα «δράματα» και την πολιτική «προσαρμογή» ενός σαραντάχρονου τυχοδιώκτη τέως ιεραπόστολου με τη νόμιμη, δεν λέμε, παρέα του. Και η οποία… αντιπροσωπεύει υποτίθεται, και μάλιστα σε κρίσιμες στιγμές, την ελληνική κοινωνία. Αυτό είναι και το σοβαρότερο πρόβλημα των σύγχρονων κοινωνιών: το τι εστί κράτος, το πολίτευμα – η υποτιθέμενη δημοκρατία. Δεν το λέμε γιατί αμφισβητείται το αποτέλεσμα (και η στο όριο του γελοίου «δημοκρατικότητα» τέτοιου είδους) εκλογών, ιδίως όταν από καραμπόλα προκύπτει εκείνο το ιστορικά γενναίο 61,3%. Αλλά το να εργαλειοποιείς στο όνομα του «λαού», έναν κατά κοινή ομολογία προκάτ αλλά και βαθιά αντιλαϊκό π λ έ ο ν θεσμό του τωρινού κυρίαρχου πολιτισμού, μόνο μια «Κυβερνώσα (και απαίδευτη) …αριστερά» μπορούσε αδιαμαρτύρητα να το πετύχει.

Δύο παρατηρήσεις λοιπόν, θα βγαίνουν κι άλλα ντοκουμέντα όσο περνά ο καιρός, σχετικές με το ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ του ARTE για τις περιβόητες διαπραγματεύσεις του πρώτου επταμήνου του 2015 που προηγήθηκαν. (δείτε ολόκληρο το ντοκιμαντέρ του ARTE με ελληνικούς υπότιτλους εδώ)

Κατ’ αρχήν, επιβεβαιώνεται ότι Ο ΤΡΟΜΟΣ του Grexit –τώρα την επικαιρότητα θα ρυθμίζει ο ριζικά άμεσος, αυτός των τζιχαντιστών–, παρά τα λεγόμενα δεξιά κι αριστερά, δεν ξέρουμε ή μάλλον δεν θα μάθουμε ακριβώς ποτέ σε ποιον υπήρξε καθοριστικότερος. Στους «δανειστές» ή στην ελληνική κυβέρνηση; Η οποία σίγουρα τον διαπραγματεύτηκε λάθος και που σίγουρα κάποιος εντέλει εκβιάστηκε, πανικοβλήθηκε και άρχισε τα χάπια (αν και, εκτός απ’ την προσωπική του ατζέντα –οι ξένοι έτσι λειτουργούν, στην επιβάλλουν– υπάρχει κι ο γεωπολιτικός παράγοντας, συχνά φοβερότερος του οικονομικού), αλλαξοπίστησε και έστριψε τελείως το τιμόνι την πλέον ακατάλληλη αλλά κρίσιμη στιγμή… Ή μάλλον, όπως είπε τις προάλλες κι ο κύριος Γιούνκερ, «Και έτσι, καταλήξαμε σε μια συμφωνία Φόβου».

Τζον Στάινμπεκ : «Τα Σταφύλια Της Οργής» (Η ταινία: σκηνοθέτης Τζoν Φορντ, 1940)

Τα σταφύλια της οργής (1940) από tvxorissinora

Τα «Σταφύλια της οργής», το αδιαμφισβήτητο αριστούργημα του Τζον Στάινμπεκ, είναι η ιστορία των ταπεινών και καταφρονεμένων της Αμερικής στα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, αμέσως μετά το μεγάλο κραχ του 1929.

Με τις σοδειές τους κατεστραμμένες από παρατεταμένη ξηρασία και από θυελλώδεις ανέμους που κουβαλούσαν πυκνά σύννεφα από χώμα, ξεριζωμένοι από τα χωράφια τους λόγω της εισβολής των νέων καλλιεργητικών μεθόδων, χιλιάδες εξαθλιωμένοι αγρότες του αμερικανικού Νότου εγκαταλείπουν τις εστίες τους κατευθυνόμενοι προς τη Γη της Επαγγελίας, την Καλιφόρνια.

Με τα λιγοστά υπάρχοντά τους φορτωμένα σε σαραβαλιασμένα φορτηγάκια ζουν ένα ταξίδι ολωσδιόλου εφιαλτικό ελπίζοντας να βρουν δουλειά και ψωμί. Τις τύχες μιας από αυτές τις οικογένειες παρακολουθεί το βραβευμένο με πούλιτζερ μυθιστόρημα του Στάινμπεκ (1939) και η πιστή κινηματογραφική του μεταφορά ένα χρόνο μετά.

Για να αποδώσει όσο μπορούσε πιο ρεαλιστικά την εξιστόρησή του, ο συγγραφέαςέζησε για ένα διάστημα ανάμεσα στους εσωτερικούς μετανάστες, οι οποίοι, φθάνοντας στον προορισμό τους, δεν άργησαν να αντιληφθούν ότι τα πράγματα δεν ήταν όπως είχαν ελπίσει: τους περίμεναν η καχυποψία, η εχθρότητα, η αναδουλειά, η πείνα και η ανάλγητη συμπεριφορά των εργοδοτών και των εκπροσώπων του κράτους.

Το βιβλίο του Στάινμπεκ συζητήθηκε όσο κανένα άλλο στην εποχή του, με την ίδια ζέση επαινέθηκε και κατηγορήθηκε («ένα μάτσο ψέματα», «κομμουνιστική προπαγάνδα», κ.α.). Χαρακτηριστικά, εξαιτίας του γεγονότος ότι οι τράπεζες θεωρούσαν το μυθιστόρημα επικίνδυνα ανατρεπτικό, η εταιρία παραγωγής20th Century Fox γύρισε την ταινία με τον παραπλανητικό τίτλο «Λεωφόρος 66», το όνομα της κεντρικής λεωφόρου στις ΗΠΑ που οδηγεί στην Καλιφόρνια. Παρά τις πιέσεις, το βιβλίο διαβάστηκε ευρύτατα και εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα κλασικά αριστουργήματα της αμερικανικής αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Δεν έχουμε τη δική μας ψυχή. Έχουμε ένα μέρος από μια μεγάλη ψυχή. Μια μεγάλη ψυχή που ανήκει σε όλους...

Θα βρίσκομαι παντού μέσα στο σκοτάδι. Θα βρίσκομαι εκεί όπου δίνουν μάχη για να φάνε οι πεινασμένοι. Θα βρίσκομαι εκεί όπου ο μπάτσος δέρνει τον ανήμπορο. Θα βρίσκομαι εκεί όπου οι άνθρωποι φωνάζουν επειδή είναι έξαλλοι και δεν αντέχουν άλλο.

Αλλά θα βρίσκομαι και εκεί όπου τα παιδιά γελούν επειδή πεινούν μα ξέρουν ότι το δείπνο τα περιμένει. Και θα βρίσκομαι εκεί όταν οι άνθρωποι θα τρώνε τους δικούς τους καρπούς και θα ζουν στα σπίτια που οι ίδιοι έφτιαξαν.

Θα βρίσκομαι εκεί...

Ο Χένρι Φόντα ήταν αυτός θα κατέγραφε στο πάνθεον της 7ης τέχνης τις παραπάνω φράσεις, υποδυόμενος τον κεντρικό ήρωα, Τομ Τζόουντ, στην κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος. Ανάμεσα σε εξαιρετικές ερμηνείες αυτές που ξεχωριζουν ειναι του Χένρι Φόντα και της μητερας του στο φιλμ την οποία υποδύεται έξοχα η Τζέιν Ντάργουελ, κερδιζοντας ετσι και το όσκαρ.

Ο δημιουργικός εγκέφαλος της ταινίας, ωστόσο, ήταν ο σκηνοθέτης Τζoν Φορντ, ο οποίος κέρδισε το όσκαρ σκηνοθεσίας μετατρέποντας, με τη συνδρομή του οπερατέρ Γκρεγκ Τόλαντ, σε αξέχαστες εικόνες τις σελίδες του Στάινμπεκ.

Η σκηνοθετική ευφυΐα του ήταν η τολμηρή και άκρως αντιεμπορική ατμόσφαιρατης ταινίας μέσα από κάδρα της αμερικανικής φύσης στην απόλυτη μαυρίλα της: έρημες πεδιάδες, συννεφιασμένος ουρανός, λασπωμένοι δρόμοι. Μια προσέγγισή που διατήρησε στον υπέρτατο βαθμό το προνόμιο της εντιμότητας στην απεικόνιση των πραγματικών συνθηκών.

Τα «Σταφύλια της οργής» εξακολουθούν, ακόμη και σήμερα, να εντάσσονται σε πολλές λίστες των δέκα καλύτερων ταινιών στην ιστορία του αμερικανικού κινηματογράφου.

Σκηνοθεσία: John Ford
 

Παραγωγή: Darryl F. Zanuck, Nunnally Johnson
 

Σενάριο: Nunnally Johnson, βασισμένο στο μυθιστόρημα The Grapes of Wrath του John Steinbeck
 

Παίζουν: Henry Fonda, Jane Darwell, John Carradine, Shirley Mills, John Qualen, Eddie Quillan
 

Μουσική: Alfred Newman
 

Οπερατέρ: Gregg Toland
 

Μοντάζ: Robert L. Simpson

Πηγή : tvxs.gr

Η μουσική είναι ζωή - Buena Vista Social Club

Η φωτογραφία είναι από το Woodstock, Αύγουστος του ’69.

Το έναυσμα μας το έδωσε το ωραίο κείμενο του Γελωτοποιού το οποίο αναδημοσιεύουμε στη συνέχεια. 

Κι αν κάτι αντιστοιχεί στις σημαντικές επισημάνσεις του είναι κατά τη γνώμη μας το αριστούργημα του Βιμ Βέντερς, το ντοκιμαντέρ Buena Vista Social Club στο οποίο ο Βέντερς σκηνοθετεί την έμπνευση του αμερικανού μουσικού, κιθαρίστα Ράι Κούντερ, έναν ύμνο στην πολιτισμένη ανθρωπότητα, μιά υπόμνηση για το πώς θα μπορούσε να ήταν η ζωή των ανθρώπων άν η άλλη δυνατότητα - η δυνατότητα του πολιτισμού - είχε επικρατήσει και γενικευτεί.

The only truth is music – Jack Kerouac
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

“Δεδομένου ότι ούτε η απόλαυση ούτε η ικανότητα παραγωγής της μουσικής είναι χρήσιμες -έστω και στο παραμικρό- για τον άνθρωπο, πρέπει να καταχωριστούν μεταξύ των πλέον μυστηριωδών από τις δεξιότητες με τις οποίες είναι προικισμένος” 

                                             Κάρολος Δαρβίνος, Καταγωγή του Ανθρώπου

“Τόσο οικείος, αυτός ο Σοπέν, που νομίζω ότι η ψυχή του θα έπρεπε να ανασταίνεται μόνο ανάμεσα σε φίλους”.

                                           T.S. Elliot, Portrait of a lady

~~{}~~

Ο επιστήμονας και ο ποιητής. Ποιος από τους δύο κατανοεί καλύτερα την ανθρώπινη φύση; Χαμογελάω καθώς κάνω αυτήν την ερώτηση. Σαν εξωγήινος που αντιμετωπίζει συγκαταβατικά το ανθρώπινο είδος.

Ο Άρθουρ Κλαρκ, στο “Τέλος της Παιδικής Ηλικίας”, επινόησε ένα εξωγήινο είδος, τους “Επικυρίαρχους”. (Η επιστημονική φαντασία είναι το αμάλγαμα επιστήμης και τέχνης;)

Οι Επικυρίαρχοι είναι εκνευριστικά εγκεφαλικοί, με τεχνολογία πολύ πιο προηγμένη από τη δική μας, και… άμουσοι.

Επισκέπτονται τον πλανήτη μας για να κατανοήσουν αυτό ακριβώς το οξύμωρο των ανθρώπων που προβλημάτιζε και τον Δαρβίνο: Το πάθος τους και την εμμονή τους για κάτι “άχρηστο”, όπως η μουσική.

Πρεσβευτές τους παρευρίσκονται σε μια συναυλία. Σαν τελειώνει συγχαίρουν τους μουσικούς για τη δεξιοτεχνία τους, επαινούν την εφευρηματικότητα του συνθέτη και μπαίνουν στο διαστημόπλοιο για να γυρίσουν στο αστέρι τους.

Αλλά δεν έχουν καταλάβει (όπως και ο εξίσου άμουσος Δαρβίνος) γιατί αυτή η δραστηριότητα των ανθρώπων ασκεί τόσο καταλυτική επίδραση στη ζωή τους. Τι τους προσφέρει;

Παρόμοια ικανοποίηση με τον οργασμό, υποστηρίζουν πλέον οι νευρολόγοι. Λιγότερο εκρηκτική, αλλά με μεγαλύτερη διάρκεια.

Όμως ας ξεκινήσουμε με τα προκαταρκτικά.

~~{}~~

Μουσική υπάρχει σε όλους τους πολιτισμούς, όσο “πρωτόγονοι” ή απομονωμένοι και να είναι αυτοί.

Οι διάφορες φυλές των Αβορίγινων της Αυστραλίας, παρότι μιλάνε πολλές διαφορετικές γλώσσες, μπορούν να συννενοηθούν με τα τραγούδια τους. (διαβάστε “Τα μονοπάτια των τραγουδιών”, του ταξιδευτή-συγγραφέα Μπρους Τσάτουιν)

Οι Εσκιμώοι έλυναν τις διαφορές τους με αγώνες τραγουδιού και η βαρύτερη προσβολή για κάποιον ήταν να του πουν ότι δεν ξέρει να τραγουδάει.

Οι ιθαγενείς της περιοχής Arnhem χρησιμοποιούν τη μουσική σαν ένα μέσο που τους διδάσκει όλα όσα πρέπει να ξέρουν για τον πολιτισμό τους και για τη θέση τους μέσα στο φυσικό και τον υπερφυσικό κόσμο.

Στο Μπαλί, τα gamelan, οι αυτοσχέδιες ορχήστρες κάθε χωριού, ήταν μέρος της κοινωνικής ζωής, σε τέτοιο βαθμό που δεν υπήρχε ξεχωριστή λέξη για τη μουσική. Η μουσική είναι το χωριό.

Σε πολλές φυλές της “μαύρης Αφρικής” κάθε άνθρωπος ήταν και μουσικός, ανεξάρτητα από το “επάγγελμα” του. Και η μουσική τους είναι τόσο πολύπλοκη που ένας δυτικός δυσκολεύεται να την κατανοήσει.

Στην Αρχαία Κίνα η μουσική αφορούσε στις σχέσεις του ανθρώπου με το σύμπαν. Με αυτή ο άνθρωπος αναλάμβανε την ευθύνη να τονώνει ή να κλονίζει την ισορροπία του κόσμου.

Ανάμεσα στα προελληνικά κυκλαδίτικα ειδώλια υπάρχουν και πολλά μουσικών. Ο Πυθαγόρας ταύτιζε την Κτίση με τη Μουσική. Και είναι γνωστή η σημασία της μουσικής για τους αρχαίους Έλληνες.

 

~~{}~~

Η εξελικτική ψυχολογία μοιάζει να συμφωνεί με την εξέλιξη της ανθρωπότητας και την εθνομουσικολογία.

Τα παιδιά απολαμβάνουν τη μουσική πριν μιλήσουν, πριν ακόμα περπατήσουν.

Έρευνες που έγιναν το 2006 έδειξαν ότι τα μωρά των ανθρώπων γεννιούνται με απόλυτο αυτί.

(Απόλυτο αυτί είναι η ικανότητα να αναγνωρίζεις την τονικότητα ενός ήχου χωρίς να χρειαστείς να τον συγκρίνεις με κάποιον άλλο. Να ακούς την κόρνα του αυτοκινήτου και να ξέρεις ότι είναι “λα”.)

Αυτή η ικανότητα φθίνει με τα χρόνια, ειδικά μόλις τα δίχρονα ξεκινούν να κατακτούν την ομιλία. Σε λαούς όμως, όπως οι Κινέζοι, όπου η γλώσσα είναι τονική, το απόλυτο αυτί διατηρείται και στους ενήλικους, σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό απ’ ό,τι στους μη-τονικούς λαούς.

~~{}~~

Τα παιδιά γεννιούνται με το μυαλό τους έτοιμο για να υποδεχτεί τη μουσική (όπως συμβαίνει και με τους κανόνες της γλώσσας).

Άλλωστε από την πρώτη στιγμή της ύπαρξης τους, πολύ πριν γεννηθούν, ζουν μέσα στο ρυθμό. Η κύρια και συνεχής “μουσική” υπόκρουση της ενδομήτριας ζωής είναι ο χτύπος της καρδιάς της μητέρας.

Ο ρυθμός είναι η βάση της μουσικής και η αρχή της ζωής.

~~{}~~

Θυμάμαι μια παρέα από ανθρώπους με βαριά νοητική καθυστέρηση που είχαν έρθει σε ένα υπαίθριο μπαρ, όπου δούλευα κάποιο καλοκαίρι. Οι άνθρωποι αυτοί δυσκολεύονταν ακόμα και να ρουφήξουν το χυμό τους με το καλαμάκι. Οι συνοδοί έτρεχαν από τραπέζι σε τραπέζι για να τους βοηθήσουν.

Όταν όμως ακούστηκε από τα ηχεία ένα κομμάτι του James Brown όλοι έπιασαν το ρυθμό. Διστακτικά στην αρχή, χτυπώντας το πόδι ή κουνώντας το κεφάλι. Μετά κάποιοι σηκώθηκαν και ξεκίνησαν να χορεύουν.

Δεν μπορούσαν να ντυθούν μόνοι τους ή να μιλήσουν σωστά, αλλά είχαν το ρυθμό μέσα τους για να χορέψουν. Και το κυριότερο: Η μουσική τους είχε κάνει χαρούμενους.

~~{}~~

Δεν είναι τυχαίο που η μουσική μας δημιουργεί ερωτική διάθεση.

“Ακούμε τη μουσική με τους μύες μας”, έγραφε ο Νίτσε, ο φιλόσοφος που ήθελε έναν θεό-χορευτή.

Η αλήθεια είναι ότι ακούμε μουσική με όλο μας το σώμα -και κάτι παραπάνω.

– Οι μαγνητικοί τομογράφοι έδειξαν κάτι που οι ποιητές είχαν ψυχανεμιστεί (και ο Δαρβίνος αγνοούσε): Ενώ η ομιλία, η όραση και οι υπόλοιπες λειτουργίες του εγκεφάλου εστιάζονται σε συγκεκριμένα κέντρα, η μουσική ενεργοποιεί τουλάχιστον δώδεκα διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου. 

Όταν ο άνθρωπος ακούει μουσική που του αρέσει και ειδικά όταν συμμετέχει σε αυτήν (τραγουδώντας, χτυπώντας τα χέρια ή χορεύοντας), τότε το εγκεφαλογράφημα θυμίζει οργασμό.

– Αν δείτε μαγνητική τομογραφία της εγκεφαλικής δραστηριότητας την ώρα του οργασμού θα πιστέψετε ότι το κεφάλι του ανθρώπου ανατινάχτηκε.

Σκεφτείτε τώρα όλη τη συναισθηματική, νοητική και σωματική ένταση που βιώνετε σε μια δίωρη συναυλία να τη ζούσατε συμπυκνωμένη σε λίγα δευτερόλεπτα!

Θα ουρλιάζατε από την ηδονή (αν δεν ανατιναζόταν το κεφάλι σας).

Και αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να προσφέρει η ανάγνωση του καλύτερου βιβλίου -θα αναγκαστώ να παραδεχτώ, παρότι υπηρέτης του λόγου.

Επειδή όμως έχω περάσει και από τη μουσική, ως ημι-ερασιτέχνης κιθαρίστας, γνωρίζω ότι η ενορατική σχεδόν επικοινωνία που επιτυγχάνεται ανάμεσα στα μέλη μιας μπάντας, ειδικά όταν αυτοσχεδιάζουν, είναι μία από τις πιο καθάριες απολαύσεις που μπορεί να νιώσει ο άνθρωπος.

– Αυτή η επικοινωνία δημιουργεί ισχυρότατους δεσμούς. Ακριβώς ό,τι επιζητούσαν οι “πρωτόγονες” φυλές με τη συμμετοχή και τη συνεργασία όλων των μελών στη μουσική.

~~{}~~

Η έκσταση είναι συνώνυμη με τη μουσική (και το χορό) από τις απαρχές του ανθρώπου.

Μαινάδες και σαμάνοι, δερβίσηδες και μάγοι, επικοινωνούσαν με το θείο χάρη στη μουσική (και με λίγη βοήθεια από ενθεογενή φυτά).

Κατά κάποιο τρόπο η μουσική δημιούργησε το θεό.

(Ο φίλος Όττο μου γνωστοποίησε ότι ο Τόλκιν βάζει το θεό να δημιουργεί τον Κόσμο τραγουδώντας. Κάτι ήξερε ο Τόλκιν από θεούς και δαίμονες).

Και δείτε πως όλες οι θρησκείες έχουν τις τελετουργίες τους άρρητα δεμένες με τη μουσική.

Μόνο οι θρησκείες;

~~{}~~

Ο Merlin Donald, στο βιβλίο του “Η καταγωγή του μοντέρνου νου”, υποστηρίζει ότι η μουσική είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του ανθρώπινου πολιτισμού.

Πριν εξελιχτούν η γλώσσα και η εννοιολογική σκέψη οι homo πέρασαν από έναν “μιμητικό” πολιτισμό, όπου η αναπαράσταση αισθημάτων, εξωτερικών συμβάντων και ιστοριών γινόταν με τη στάση του σώματος και το ρυθμό, καθώς και με τον ήχο, αλλά όχι με τη γλώσσα.

(Εδώ ας θυμηθούμε το Ζορμπά, που όταν του “τελείωναν” οι λέξεις σηκωνόταν και χόρευε για να εξηγήσει στον συνομιλητή του όσα δεν μπορούσε να του πει.)

~~{}~~

 Ο Όλιβερ Σάκς, ο αγαπημένος μου νευρολόγος, μας δίνει πάμπολλα παραδείγματα για τη θεραπευτική δύναμη της μουσικής.

Άνθρωποι με αφασία, παρκισονικοί, άλλοι με διαταραχές μετατραυματικού άγχους, καθώς και πάσχοντες από σχιζοφρένεια, ανταποκρίνονταν στη μουσική καλύτερα από κάθε άλλη προσπάθεια επικοινωνίας, λες και αυτή είναι φωλιασμένη στα βαθύτερα επίπεδα του νου.

Κάποια παρκισονική κυρία, η οποία δυσκολευόταν να μιλήσει και να περπατήσει, με τη μουσική κατάφερνε να χορέψει και να τραγουδήσει, και ένιωθε: “Σαν να θυμάμαι ξαφνικά τον εαυτό μου, το δικό μου ζωντανό σκοπό”.

 

~~{}~~

Οι μουσικές αναμνήσεις αποδεικνύονται πολύ πιο διεγερτικές από κάθε “μαντλέν του Προυστ”, ενώ παραμένουν αναλλοίωτες ακόμα και όταν κάθε άλλη μνήμη χάνεται.

Ασθενείς με Αλτσχάιμερ, οι οποίοι δεν μπορούσαν να θυμηθούν το όνομα τους και την οικογένεια τους, που δεν μπορούσαν να αναγνωρίσουν ένα παπούτσι ως παπούτσι ούτε να μιλήσουν, άνθρωποι οι οποίοι ζούσαν χωρίς να έχουν συνείδηση του εαυτού τους, κατάφεραν να τραγουδήσουν χωρίς δισταγμό ολόκληρες όπερες ή να παίξουν ολόκληρα κοντσέρτα (εφόσον, βεβαίως, είχαν μουσική εκπαίδευση).

– Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός υπερήλικα δεξιοτέχνη πιανίστα, στα τελευταία στάδια του Αλτσχάιμερ. 

Όσο περίμενε στα παρασκήνια του Κάρνεγκι Χολ, για την τελευταία του συναυλία, δεν ήξερε καν που βρισκόταν και ποιος ήταν. Αν δεν τον οδηγούσαν μέχρι το πιάνο θα έμενε να κοιτάει τον τοίχο.

Σαν ξεκίνησε όμως η εισαγωγή του κοντσέρτου και ακούμπησε τα χέρια στα πλήκτρα ο ανοιακός γέρος ξανάγινε ο σπουδαίος πιανίστας που όλοι (εκτός ίσως από τον ίδιο) θυμόντουσαν.

Έπαιξε άψογα ολόκληρο το κοντσέρτο και μόλις τέλειωσε η μουσική επέστρεψε στο σκοτάδι, αδιαφορώντας για τα χειροκροτήματα και τα δάκρυα των ακροατών.

“When the music’s over, turn out the lights”.

~~{}~~

Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά ακόμη για τη μουσική, όμως πιστεύω ότι και με αυτά τα λίγα φαίνεται ότι ο Δαρβίνος είχε άδικο.

Η μουσική δεν είναι απλώς χρήσιμη για τον άνθρωπο, η μουσική τού είναι απαραίτητη.

Πέρα από την τόσο σημαντική της κοινωνική αξία, ως μέσο που βοηθάει τη διασύνδεση των μελών, πέρα από την καταλυτική της επίδραση στην εξέλιξη του ανθρώπου, πέρα από τον προσδιορισμό της ταυτότητας (φυλετικής, εθνικής, προσωπικής), η μουσική προσφέρει κάτι που είναι η πεμπτουσία της ανθρώπινης ύπαρξης: Απόλαυση!

(Και μη ρωτήσετε σε τι χρησιμεύει η απόλαυση.)

~~{}~~

Υλικό ο Γελωτοποιός άντλησε από τα:

“Μουσικοφιλία”, Όλιβερ Σακς, εκδόσεις Άγρα, μτφ Ποτάγας-Σπυράκου

“Μουσική, Κοινωνία, Εκπαίδευση”, Κρίστοφερ Σμολ, εκδόσεις Νεφέλη, μτφ Μιχάλης Γρηγορίου

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Η φωτογραφία είναι από το Woodstock του ’69

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Γελωτοποιός http://sanejoker.info/

facebook https://www.facebook.com/gelotopoios/