Με το δικό του τρόπο σχολιάζει τα εκλογικά αποτελέσματα ο
ψυχίατρος Νίκος Σιδέρης, με αφορμή το νέο του βιβλίο
«Το κατά διαβόλου Ευαγγέλιο: Πολιτική Ψυχολογία της Κρίσης», εκδόσεις Μεταίχμιο. «Θεωρώ
ότι και αυτά τα αποτελέσματα παραμένουν ανεξήγητα χωρίς προσφυγή στους
μηχανισμούς που αναλύει το βιβλίο», προσθέτει.
- Διαπιστώνοντας την ακραία κακοποίηση των ψυχών, όχι τόσο από
τις συνθήκες, όσο από τον κυρίαρχο πολιτικό-μιντιακό λόγο, θεώρησα χρέος
μου να μιλήσω για να βοηθήσω τους ανθρώπους να προστατέψουν το μυαλό,
την ψυχή και την ανθρωπιά -του καθενός και όλων μας.
* Το αφιερώνετε σε όσους τρέφουν ισχυρά αισθήματα για την Ελλάδα, τους Ελληνες και το Λόγο;
- Ελλάδα, για μένα, είναι κυρίως μια περίτεχνα δουλεμένη τέχνη
του ζην, βασισμένη στην ανθρώπινη σχέση και το λόγο. Ελληνας, πάλι,
είναι ο προνομιακός φορέας αυτού του πολιτισμού. Αυτό που παίζεται στην
Ελλάδα σήμερα εμπεριέχει διακύβευμα καθολικό: Τι κοινωνία θέλουμε; Αρα,
πρέπει να σκεφτούμε!
* Ποιοι ψυχολογικοί μηχανισμοί χαρακτηρίζουν την Πολιτική Ψυχολογία της κρίσης;
- Ο κυρίαρχος πολιτικο-μιντιακός λόγος ακολουθεί τη μέθοδο
«Τρέλαινε, διαίρει και βασίλευε». Συγκεκριμένες επικοινωνιακές μηχανές
(«διπλός δεσμός», που παράγει εμπλοκή της σκέψης, καθώς και καλλιέργεια
απόγνωσης, φόβου και αγωνιώδους αναμονής) προκαλούν ένα πένθιμο
μούδιασμα, που εμποδίζει τους ανθρώπους να σκεφτούν και τους ωθεί να
γίνουν νεο-ραγιάδες. Ταυτόχρονα, συστηματική προπαγάνδα καλλιεργεί τη
στάση «καθένας να σώσει το τομάρι του, όλοι εναντίον καθενός, όλοι
εναντίον όλων, φά' τους να μη σε φάνε». Δηλαδή, το κατά διαβόλου
Ευαγγέλιο, που συνοψίζεται στην εντολή «Μισείτε αλλήλους».
* Δικαιολογείται η διάχυτη εμπαθής και περιπαθής αρνητικότητα;
- Το «Μισείτε αλλήλους», υποδαυλίζοντας το λεγόμενο «κοινωνικό
αυτοματισμό» της αλληλοφαγίας, αποσαθρώνει τον κοινωνικό δεσμό. Ο
έγκυρος λόγος εκπίπτει. Ο λόγος αδυνατεί να πλαισιώσει την εμπειρία της
πραγματικότητας, με αποτέλεσμα η βιαιότητα του βιώματος και η
παρατεταμένη έκθεση σε καταπονήσεις που «δεν τις χωράει ο νους» να
λειτουργούν ως τραύμα.
Καθώς η ψυχική και πολιτισμική πλαισίωση
εκπίπτει, ισχυρές διεργασίες τροφοδοτούν πλήθος εκφάνσεις αρνητικότητας:
Ανταγωνισμός, μίσος, επιθετικότητα, ενοχοποίηση... Που συμπυκνώνονται
σε μια εφιαλτική ευχή, που κάνει κατοχή στις ψυχές των πολλών, και
ιδιαιτέρως όσων πλήττονται βαρύτατα από την κρίση: «Να πάθει και ο άλλος
ό,τι έχω πάθει εγώ!». Αυτή η «αδιανόητη» εμπάθεια συνοψίζει την
κρισιμότητα της κατάστασης σε κοινωνικό, προσωπικό και διαπροσωπικό
επίπεδο.
* Ποιο είναι το ψυχικό αντίκρισμα και τίμημα του κυρίαρχου πολιτικού λόγου;
- Μπορούμε, αναλυτικά, να διακρίνουμε τέσσερα στρώματα ψυχικών
διεργασιών, που ενεργοποιούνται από τον κυρίαρχο δημόσιο λόγο και την
προπαγάνδα του: Πρώτο, το «Τρέλαινε, διαίρει και βασίλευε». Δεύτερο, το
κατά διαβόλου Ευαγγέλιο «Μισείτε αλλήλους». Τρίτο, υποδαύλιση της
αρνητικότητας που περιέχεται στη θεμελιακή φαντασίωση της Νεοελληνικής
κοινωνίας και ορίζει τον πυρήνα του Φαντασιακού της -και είναι η
φαντασίωση «Ο άλλος τρώει», που εκλύει σφοδρά πάθη (σύγκριση και
ανταγωνισμός, φθόνος, χαιρεκακία, κακολογία, μίσος, επιθετικότητα...).
Και τέταρτο, στα έσχατα βάθη του ψυχικού κόσμου: Αναδιάταξη των ψυχικών
λειτουργιών, που προωθεί στο πηδάλιο της ψυχικής ζωής την Ορμή του
Θανάτου -δηλαδή, ακριβώς, τη διάλυση των δεσμών και την αποσύνθεση των
ενοτήτων. Γι' αυτό και η όλη τοπογραφία της σημερινής κατάστασης
αντιστοιχεί σε μια περιπαθή αρνητικότητα, που την ονομάζω «Ο Θρίαμβος
του Θανάτου».
* Θα αφήσει ίχνη μακράς διάρκειας η κακοποίηση των ψυχών μας;
- Η στάση «Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος» επιφέρει κακοποίηση
των ψυχών και ισοδυναμεί με ψυχικό τραύμα που οι επιπτώσεις του θα
έχουν διάρκεια και επιπτώσεις πολύ πιο πέρα από τα χρονικά όρια της
κρίσης. Ωστόσο, ήδη ενεργοποιεί όλες τις αρνητικότητες και προωθεί ως
(τερατώδες) πρότυπο κοινωνικής συμβίωσης το κατά διαβόλου Ευαγγέλιο. Που
ο πυρήνας του συνοψίζεται στην εντολή «Μισείτε αλλήλους», με παράγωγό
της την εντολή «Μίσει τον πλησίον σου ως σεαυτόν» (καλλιέργεια της
ενοχοποίησης και της αυτοϋποτίμησης). Και οι (απτές και απώτερες)
συνέπειές του συμπεριλαμβάνουν την αποσάθρωση του κοινωνικού δεσμού και
την υπονόμευση της ανθρώπινης σχέσης, ακόμη και σε μία κοινωνία
αλληλεγγύης με κουλτούρα ανθρώπινης εγγύτητας, όπως η Ελλάδα.
* Πώς εννοείτε τον πολιτικό ονοματισμό του χρόνου;
- Η ελληνική αίσθηση του χρόνου αναγνωρίζει το έργο του χρόνου,
μέχρι το υπαρξιακό όριο του θανάτου: Πρόκειται για εξημερωμένη σχέση με
το χρόνο, που εξοπλίζει με υπομονή, καρτερία, αντοχή, θάρρος -με
εμπιστοσύνη στο χρόνο. Ο πολιτικός ονοματισμός είναι πτυχή του
εξημερωμένου χρόνου. Ο πολιτικός λόγος οφείλει να σέβεται την αληθή
χρονικότητα: Οχι αορίστως «Θα» ή «Αυτό ήταν, πάει, τέλειωσε». Αλλά, για
παράδειγμα: «Για δέκα χρόνια θα φτύσουμε αίμα, για να μην είναι το
μέλλον των παιδιών μας στον αέρα. Και είμαστε έτοιμοι γι' αυτό».
Πρόκειται για στάση που υπερβαίνει τη Μεγάλη Αυταπάτη που μας έφερε εδώ
και αναζωογονεί τη Δημοκρατία, καθώς τροφοδοτεί τον έγκυρο λόγο και το
σεβασμό στο ρυθμό της πραγματικότητας.
* Τι σημαίνει η πρότασή σας να υπερασπιστούμε ένα δημοκρατικό ανθρωπισμό;
- Απέναντι στον επελαύνοντα Θρίαμβο του Θανάτου, υπεράσπιση της
Ζωής. Απέναντι στο κατά διαβόλου Ευαγγέλιο, υπεράσπιση της ανθρωπιάς.
Απέναντι στον προπαγανδιστικό ευτελισμό και την άρνηση της σκέψης,
υπεράσπιση της σκέψης και του έγκυρου λόγου. Απέναντι στη διακυβέρνηση
«κοινωνικών αυτομάτων» και στην ευθεία αμφισβήτηση της Δημοκρατίας από
δυνάμεις που τρέφονται από τη νύχτα της σκέψης, υπεράσπιση της ύψιστης
επινόησης του ανθρωπίνου είδους -της Δημοκρατίας.
Δηλαδή, να υπερασπίσουμε, με γνώση, τέχνη και πάθος, ένα
Δημοκρατικό Ανθρωπισμό -την ύψιστη εγγύηση για το υπέρτατο αγαθό, που
είναι η αξιοπρέπεια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου