Το σύστημα του χρέους και η περίπτωση της Ρωσίας

Όλα τα κράτη του πλανήτη πληρώνουν φόρο υποτελείας στις Η.Π.Α. μέσω του τοκογλυφικού καπιταλισμού, όπως κάποτε οι κατακτημένες από τη Ρώμη επαρχίες της – κάτι που θέλει να αλλάξει η Ρωσία, διεκδικώντας την εθνική της κυριαρχία

Το σύστημα του χρέους

Βασίλης Βιλιάρδος 20/04/2016

Πηγή : analyst.gr 

«Άφησε με ελεύθερο να εκδίδω και να ελέγχω τα χρήματα ενός έθνους και δεν με ενδιαφέρει ποιος ψηφίζει τους νόμους του». (Rothschild)

.

Ανάλυση

 

Στα δυτικά πανεπιστήμια σπάνια διδάσκονται μαθήματα μακροοικονομίας που έχουν άμεση σχέση με το χρήμα – ευρύτερα με τη δημιουργία του από το πουθενά, εκ μέρους των κεντρικών τραπεζών σε ποσοστό της τάξης του 10% με το πάτημα ενός κουμπιού, κυρίως όμως από τις εμπορικές, σε ποσοστό 90%, μέσω της παροχής δανείων (ανάλυση).

Με τον μαγικό αυτό τρόπο πάντως οι άνθρωποι μετατρέπονται σε σκλάβους χρέους, ενώ το δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο στηρίζεται κυρίως στο δολάριο, έχει αναδειχθεί στον απόλυτο κυρίαρχο του σύμπαντος – επίσης, στο βασικότερο στήριγμα της αμερικανικής ηγεμονίας στον πλανήτη.

Στα πλαίσια αυτά, δεν είναι μόνο η Ρωσία ή/και η Κίνα, οι οποίες προσπαθούν να κόψουν τον ομφάλιο λώρο που τις υποχρεώνει να υπακούουν στις εντολές της υπερδύναμης – για να μην γίνουν στόχος των χρηματοπιστωτικών της επιθέσεων. Κάτι ανάλογο προσπαθεί επίσης η Ελβετία, με την υιοθέτηση του πλήρους χρήματος (άρθρο) – ενώ όλο και περισσότερα κράτη επιθυμούν να ανακτήσουν το προνόμιο της έκδοσης χρημάτων, το οποίο έχουν παραδώσει στις κεντρικές τράπεζες που ελέγχονται από το σύστημα της BIS.

Στα πλαίσια αυτά έχει ενδιαφέρον ο ιδιαίτερος τρόπος, με τον οποίο διδάσκονται τα μακροοικονομικά στη Ρωσία – σε μία χώρα που προετοιμάζεται να διεξάγει τη μάχη των μαχών εναντίον του δυτικού χρηματοπιστωτικού συστήματος και του δολαρίου, στην προσπάθεια της να δημιουργήσει έναν δεύτερο, εναλλακτικό πόλο στον πλανήτη. Αναλυτικότερα (πηγή) τα εξής:

.

Το σύστημα της δημιουργίας χρεών

 

Το «μάθημα» ξεκινάει με τη διαπίστωση ότι, τα βασικότερα εξαγωγικά προϊόντα της Ρωσίας είναι το πετρέλαιο, καθώς επίσης το φυσικό αέριο – οι υδρογονάνθρακες. Στη συνέχεια αναφέρει πως στη διαδικασία της μετατροπής των φυσικών πόρων της σε χρήμα, συμμετέχουν οι κεντρικές τράπεζες των δύο χωρών: η Fed, καθώς επίσης η Τράπεζα της Ρωσίας, οι οποίες φαίνονται μεν όμοιες μεταξύ τους, αλλά στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

Ειδικότερα, μια θεωρητικά μικρή διαφορά μεταξύ τους, αλλάζει εντελώς την εικόνα – όπου εν πρώτοις οφείλει να γνωρίζει κανείς πως το δημόσιο χρέος των Η.Π.Α. είναι τεράστιο, πλησιάζοντας σήμερα τα 20 τρις $, ενώ της Ρωσίας υπολογίζεται στα 885 δις $ (πηγή). Βέβαια, εάν υπολογίσει κανείς το σημερινό ΑΕΠ της Ρωσίας σε δολάρια, το οποίο κατέρρευσε στα 1,23 τρις $ το 2015 σύμφωνα με το ΔΝΤ (πηγή), από 2,01 τρις $ το 2013 (πηγή), λόγω της υποτίμησης του ρουβλίου, θα διαπιστώσει πως από το 44% του ΑΕΠ της εκτοξεύθηκε στο 72% σε όρους δολαρίου – όταν μερικά χρόνια πριν ήταν κάτω του 10% του ΑΕΠ, αφού είχε σχεδόν μηδενισθεί το 1998, όταν χρεοκόπησε.

Ένα επόμενο χαρακτηριστικό τώρα των δημοσίων χρεών των Η.Π.Α. είναι η ραγδαία αύξηση τους, αφού στις αρχές του 2014 ήταν «μόλις» 15 τρις $ – οπότε εύλογα αναρωτιέται κανείς από πού προέρχονται αυτά τα χρέη.

Για να το ερμηνεύσουμε οφείλουμε να γνωρίζουμε πως οι Η.Π.Α. εκδίδουν κρατικά ομόλογα, όπως όλες οι άλλες χώρες – μέσω των οποίων δανείζονται χρήματα. Εν τούτοις, δεν μπορούν να δημιουργήσουν χρήματα από το πουθενά, αφού αυτό δεν αποτελεί προνόμιο του αμερικανικού δημοσίου, αλλά της Fed – κάτι που συμβαίνει και στις υπόλοιπες χώρες. Παραδόξως λοιπόν τα σύγχρονα κράτη μπορούν να κάνουν τα πάντα, εκτός από ένα: να τυπώνουν μόνα τους χρήματα, όπως συνέβαινε στο απώτερο παρελθόν.

Περαιτέρω, όταν οι Η.Π.Α. έχουν έλλειμμα στον κρατικό προϋπολογισμό τους, το οποίο υπολογίζεται στα 500 δις $, το υπουργείο οικονομικών εκδίδει ομόλογα – τα «πουλάει» δε στη Fed η οποία, με το πάτημα ενός κουμπιού, εμβάζει δολάρια στο κράτος, ίσα με την αξία των ομολόγων που εκδίδει (500 δις $). Τα χρήματα αυτά τα δημιουργεί η Fed από το πουθενά, χωρίς κανένα αντίκρισμα, όπως ένας μάγος – φυσικά όχι σε φυσική μορφή, αλλά ηλεκτρονικά στον υπολογιστή, με έναν αριθμό που συνοδεύεται από τα αντίστοιχα μηδενικά.

Με τον απλό αυτό τρόπο τώρα το κράτος αποκτά τα χρήματα που χρειάζεται, για να χρηματοδοτήσει όλες του τις κοινωνικές δραστηριότητες – τα αμυντικά του προγράμματα, καθώς επίσης όλες τις υπόλοιπες δημόσιες δαπάνες του. Επειδή όμως στο καπιταλιστικό σύστημα δεν υπάρχει τίποτα δωρεάν, οι Η.Π.Α. δίνουν έναντι αυτών των χρημάτων στη Fed, όπως ήδη αναφέραμε, ομόλογα – υποσχετικές πληρωμής δηλαδή του δανείου των 500 δις $ που εισέπραξαν, συν τους τόκους που χρεώνει η κεντρική τράπεζα.

Στην προκειμένη περίπτωση προκύπτει αμέσως η εξής απορία: αφού το κράτος δεν μπορεί να δημιουργήσει χρήματα από το πουθενά, από πού βρίσκει αυτά, με τα οποία πληρώνει τους τόκους; Η απάντηση είναι φυσικά απλή: από τον ίδιο οργανισμό, από την κεντρική τράπεζα, γεγονός που όμως σημαίνει ότι, για να πληρώνει τα παλαιά χρέη του δημιουργεί συνεχώς καινούργια.

Πρόκειται επομένως για ένα σύστημα, το οποίο καθιστά αδύνατη την εξόφληση των χρεών – επιτρέποντας μόνο την εξυπηρέτηση τους, έως εκείνη τη χρονική στιγμή που δεν είναι πλέον δυνατή και χρεοκοπούν τα κράτη. Για τις Η.Π.Α. βέβαια που πληρώνουν τα εξωτερικά χρέη τους με δολάρια που η κεντρική τους τράπεζα δημιουργεί από το πουθενά, δεν υπάρχει κανένα τέτοιο ενδεχόμενο – εκτός εάν χάσουν το συγκεκριμένο τους προνόμιο, το οποίο είναι μεν επίσης προνόμιο του ευρώ (άρθρο), αλλά όχι των επί μέρους χωρών της Ευρωζώνης.

Συνεχίζοντας, το παραπάνω σύστημα παράγει διαρκώς νέα χρέη, τα οποία δεν μειώνονται ποτέ. Αντίθετα, τα χρέη αυξάνονται συνεχώς, ενώ αποκρύπτονται έμμεσα με τη βοήθεια της μεθόδου μέτρησης τους – ως ποσοστό επί του εκάστοτε ΑΕΠ και όχι ως απόλυτο μέγεθος. Για να παραμείνει βέβαια κρυφή η συγκεκριμένη διαδικασία, απαιτείται η συνεχής αύξηση του ΑΕΠ – οπότε η ανάπτυξη, χωρίς την οποία το καπιταλιστικό σύστημα θα καταρρεύσει.

Η επόμενη ερώτηση, γνωρίζοντας πως οι Η.Π.Α. χρωστούν σχεδόν 20 τρις $, η Ιαπωνία πάνω από 12 τρις $, η Κίνα περί τα 4 τρις $, η Ιταλία πάνω από 2 τρις $, η Γερμανία επίσης κοκ., είναι σε ποιόν τα χρωστούν όλα αυτά τα κράτη – όπου η απάντηση είναι προφανής:

σε αυτούς που τα παράγουν, άρα στις κεντρικές τους τράπεζες, οπότε κατ’ επέκταση στους άγνωστους ιδιώτες τραπεζίτες που στέκονται πίσω από το συγκεκριμένο σύστημα. Οφείλουμε βέβαια να γνωρίζουμε πως γενικότερα στον πλανήτη, τα χρέη των οφειλετών είναι ίσα με τα χρηματικά περιουσιακά στοιχεία των δανειστών – αφού το σύνολο τους είναι πάντοτε μηδέν (άρθρο).

.

Η Ρωσία

 

Όπως αναλύσαμε παραπάνω, οι Η.Π.Α. μπορούν να δανείζονται χρήματα από την κεντρική τους τράπεζα – η Ρωσία όμως όχι. Εάν τώρα κανείς διαβάσει τους νόμους που ισχύουν για την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, θα βρει πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. Ειδικότερα, υπάρχει ένας κατάλογος πολλών κρατών, από τα οποία η κεντρική τράπεζα μπορεί να αγοράσει ομόλογα – όπου όμως δεν συναντάει κανείς το όνομα της Ρωσίας. Εκτός αυτού υπάρχει μία παράγραφος, η οποία απαγορεύει στην κεντρική τράπεζα να δανείζει το κράτος – όπως άλλωστε συμβαίνει επίσης στην Ευρωζώνη με την ΕΚΤ.

Με απλά λόγια, η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας μπορεί να χρηματοδοτήσει τις Η.Π.Α.,  την Ιαπωνία, τη Βρετανία κοκ. αγοράζοντας ομόλογα του δημοσίου τους, αλλά όχι την ίδια της τη χώρα – οπότε εύλογα δημιουργείται το ερώτημα, ποιά συμφέροντα εξυπηρετεί η λειτουργία της. Η λογική απάντηση είναι προφανώς το ότι, εξυπηρετεί τα συμφέροντα εκείνων των χωρών, τα ομόλογα των οποίων αγοράζει: άρα των Η.Π.Α., της Βρετανίας, της Ιαπωνίας κλπ., αλλά όχι της Ρωσίας.

Τέλος, η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας δεν μπορεί να δημιουργήσει χρήματα από το πουθενά – όπως ακριβώς συμβαίνει με τις επί μέρους κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης. Ουσιαστικά λοιπόν, πάντοτε σύμφωνα με το Ρώσο, λειτουργεί σαν ένα απλό ανταλλακτήριο νομισμάτων – για παράδειγμα ως εξής:

Η λειτουργία της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας

 

Η Ρωσία εξάγει πετρέλαιο στις διεθνείς αγορές, ενώ οι Η.Π.Α. παρέχουν δολάρια έναντι αυτού – οπότε η αντίστοιχη ποσότητα δολαρίων εισρέει στη Ρωσία, μέσω των πετρελαϊκών της εταιρειών, καταλήγοντας στο χρηματιστήριο της. Εντός της Ρωσίας δεν διενεργούνται πληρωμές σε δολάρια, αλλά σε ρούβλια. Τι συμβαίνει τότε στο χρηματιστήριο;

Ο βασικός αγοραστής των δολαρίων εδώ είναι η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, η οποία καθορίζει την ισοτιμία τους με το ρούβλι – ενώ αγοράζει όλα τα δολάρια που εισρέουν στη χώρα έναντι ρουβλίων, τα οποία δημιουργεί επίσης από το πουθενά, συγκεντρώνοντας τα στα συναλλαγματικά της αποθέματα. Εν τούτοις, αφενός μεν τα συναλλαγματικά αποθέματα δεν ανήκουν στη Ρωσία, αλλά στην κεντρική της τράπεζα που δεν είναι στην ιδιοκτησία του κράτους και δεν ελέγχεται από αυτό, αφετέρου δεν δημιουργεί τα ρούβλια όπως η Fed.

Ειδικότερα, η Fed δημιουργεί από το πουθενά όσα χρήματα χρειάζονται οι Η.Π.Α., ανεξάρτητα από το εκάστοτε ύψος τους – ενώ η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας δημιουργεί τόσα ακριβώς χρήματα, όσα για να αγοραστούν όλα εκείνα τα δολάρια που εισέρχονται στη Ρωσία από τις εξαγωγές της.

Το σύστημα αυτό ονομάζεται «καθεστώς επιτροπής συναλλάγματος» (currency board), το οποίο φυσικά δεν έχουν οι Η.Π.Α., αλλά ούτε οι άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες των G7 – οι οποίες είναι οι μοναδικές που διαθέτουν πραγματικές κεντρικές τράπεζες, ως δανειστές ύστατης ανάγκης, ενώ η ισοτιμία των νομισμάτων τους δεν καθορίζεται από καμία επιτροπή, αλλά από τις ελεύθερες αγορές.

Συνεχίζοντας, το σύστημα αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να κυκλοφορούν τόσα χρήματα στη Ρωσία, όσα είναι τα συναλλαγματικά της αποθέματα – αποτελούμενα από δολάρια, ευρώ, γεν, ελβετικά φράγκα, στερλίνες, χρυσό κοκ. Παλαιότερα βέβαια τα αποθέματα αυτά ήταν αποκλειστικά σε χρυσό, ενώ σήμερα ο χρυσός είναι ένα μικρό μόνο μέρος τους, συνήθως κάτω του 10%. Όσον αφορά την υλική ποσότητα των ρουβλίων, είναι σε σχέση με τις ανάγκες ρευστότητας – ενώ, όταν αυξάνεται, με σταθερά τα συναλλαγματικά της αποθέματα, τότε ουσιαστικά υποτιμάται αντίστοιχα το ρούβλι.

Τι κάνει τώρα η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας με τα συναλλαγματικά της αποθέματα σε νομίσματα άλλων χωρών; Απλούστατα, αγοράζει τα κρατικά ομόλογα που εκδίδουν, οπότε χρηματοδοτεί τις Η.Π.Α., τη Βρετανία, την Ευρωζώνη, την Ιαπωνία κοκ. – όπως άλλωστε φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί, με τους κυριότερους δανειστές της υπερδύναμης το 2014 (η Ρωσία συνολικά στους εξαγωγείς πετρελαίου).

Το γεγονός αυτό συμβαίνει, επειδή η διατήρηση των συναλλαγματικών αποθεμάτων σε νομίσματα ή σε χρυσό δεν αποδίδει τόκους – οπότε όλες οι χώρες προτιμούν τα έντοκα ομόλογα, ιδίως δε τα αμερικανικά, λόγω της μεγάλης ρευστότητας τους (ειδικά σήμερα, όπου τα γερμανικά ή τα ιαπωνικά έχουν σχεδόν μηδενικές αποδόσεις, λόγω της πολιτικής της ποσοτικής διευκόλυνσης που ακολουθούν οι κεντρικές τους τράπεζες).

Η ρευστότητα τώρα αυτή προέρχεται παραδόξως από το μέγεθος του αμερικανικού χρέους – καθώς επίσης από τη μεγάλη ποσότητα ομολόγων που εκδίδουν οι Η.Π.Α., για να καλύπτουν τα υπερβολικά ελλείμματα τους.

Περαιτέρω, τα μόνα αληθινά συναλλαγματικά αποθέματα της Ρωσίας, όπως των άλλων κρατών, είναι αυτά σε χρυσό – τα οποία ευρίσκονται πράγματι σε κάποιο κτίριο στη Μόσχα ή αλλού. Όλα τα υπόλοιπα είναι απλά κάποιοι αριθμοί με μηδενικά στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές των Η.Π.Α. – αφού δεν υπάρχουν πουθενά αποθήκες γεμάτες με δολάρια ή με ομόλογα. Ουσιαστικά λοιπόν πρόκειται για ανύπαρκτα, εικονικά χρήματα – ενώ, εάν σκεφθεί κανείς ότι, πολλά από τα αποθέματα χρυσού των δυτικών χωρών (πίνακας), ιδίως της Γερμανίας, φυλάσσονται στα διάφορα θησαυροφυλάκια της Fed, θα κατανοήσει πως βρίσκονται κυριολεκτικά στο έλεος της υπερδύναμης.

Όταν τώρα η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας πουλάει ξένο συνάλλαγμα, δολάρια για παράδειγμα, τότε τα ηλεκτρονικά χρήματα μεταφέρονται από τις αμερικανικές τράπεζες στη ρωσική – γεγονός που συμβαίνει με όλες τις κεντρικές τράπεζες του πλανήτη, οι οποίες λειτουργούν με το ίδιο σύστημα.

.

Συμπέρασμα

 

Συνοψίζοντας, όταν η Ρωσία πουλάει πετρέλαιο στις διεθνείς αγορές, εισπράττει εικονικά, ηλεκτρονικά δολάρια – τα οποία αγοράζει η κεντρική της τράπεζα, δημιουργώντας ρούβλια από το πουθενά. Στη συνέχεια τα δολάρια αυτά επιστρέφουν στις Η.Π.Α., όπου ανταλλάσσονται με ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου – γεγονός που σημαίνει πως όλα τα δολάρια που ανταλλάσσονται στον πλανήτη, είναι ίσα με τα χρέη της υπερδύναμης.

Δηλαδή, με 20 τρις $ περίπου σήμερα, τα οποία είναι χρήματα που δεν έχουν κερδίσει οι Η.Π.Α., αλλά έχουν ήδη καταναλώσει – που δεν προέρχονται δηλαδή από την παραγωγή των εργαζομένων τους, αλλά από το συγκεκριμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα που κυριαρχεί σε ολόκληρη την υφήλιο.

Ως εκ τούτου τόσο από τη Ρωσία, όπως επίσης από όλες τις άλλες χώρες, έχει κλαπεί ένα βασικό δικαίωμα τους: το προνόμιο της δημιουργίας τόσων χρημάτων, όσων έχουν ανάγκη οι οικονομίες τους. Έτσι, για να μπορέσει σήμερα η Ρωσία να δημιουργήσει 66 ρούβλια, θα πρέπει να εισάγει υποχρεωτικά 1 δολάριο (ισοτιμία) – ενώ στην αντίθετη περίπτωση, όταν δηλαδή η Ρωσία πρέπει να εξάγει χρήματα λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου κοκ., τότε πρέπει να χρησιμοποιήσει τα συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής της τράπεζας.

Ειδικότερα, τα συναλλαγματικά αποθέματα οδηγούνται στο χρηματιστήριο, όπου αγοράζονται ρούβλια έναντι δολαρίων – τα οποία (δολάρια) στη συνέχεια εγκαταλείπουν τη χώρα για τη διενέργεια των πληρωμών της. Τα ρούβλια τώρα που αγοράζει έναντι δολαρίων η κεντρική τράπεζα, ουσιαστικά τα καταστρέφει – οπότε μειώνεται ανάλογα η συνολική ποσότητα χρήματος στη Ρωσία, γεγονός που επεξηγεί γιατί έχει μειωθεί η ρευστότητα στην αγορά της, όταν ξεκίνησε η κρίση.

Σε τελική ανάλυση λοιπόν τόσο η Ρωσία, όσο και όλες οι άλλες χώρες, πληρώνουν φόρο υποτελείας στις Η.Π.Α., μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος – όπως κάποτε οι κατακτημένες από τη Ρώμη χώρες. Όσο περισσότερα κερδίζει δε μία χώρα από το εξωτερικό της εμπόριο, συνήθως από τις εξαγωγές της στις Η.Π.Α., τόσο περισσότερο φόρο πληρώνει – όπως τεκμηριώνεται από το ύψος των χρεών της υπερδύναμης απέναντι στην Κίνα και στην Ιαπωνία.

Επομένως, έχουν χάσει όλες οι χώρες τον πόλεμο με τις Η.Π.Α., όπου η Ρωσία θεωρεί υπαίτιο της ήττας της τον Γκορμπατσόφ – ενώ δεν υπάρχει καμία αμφιβολία σχετικά με το ότι, η ευημερία της Δύσης στηρίζεται κυρίως στο σύστημα που έχει επιβάλλει. Το σύστημα αυτό αποτελεί την ατμομηχανή της προόδου της, η οποία σέρνει όλα τα υπόλοιπα βαγόνια – όπως είναι τα μηχανήματα που παράγει, η τεχνολογία, τα όπλα, οι νεωτερισμοί κοκ.

Ολοκληρώνοντας, η Ρωσία θέλει να απελευθερωθεί από το σύστημα, θεωρώντας το ως μία μεγάλη απάτη εις βάρος της – η Κίνα και οι υπόλοιπες BRICS επίσης. Όποιος όμως σχεδιάζει κάτι τέτοιο, κατηγορείται ως τρομοκράτης ή δικτάτορας – με αποτέλεσμα να δέχεται τη στρατιωτική επίθεση του ΝΑΤΟ, με στόχο να αποκατασταθεί η δημοκρατία στη χώρα του!

Αυτό συνέβη στη Λιβύη και στο Ιράκ (και οι δύο δολοφονημένοι ηγέτες σχεδίαζαν να σταματήσουν τις συναλλαγές πετρελαίου έναντι δολαρίων), ενώ ο πρόεδρος Putin είναι βέβαιος πως θα έλθει πολύ σύντομα η σειρά του – οπότε ήδη προετοιμάζεται για τη μάχη των μαχών, την οποία πολύ δύσκολα θα κερδίσει.

.

Επίλογος

 

Τον τελευταίο καιρό διαπιστώνει κανείς ανάλογες κινήσεις στην Ελλάδα, οι οποίες βέβαια δεν είναι συνειδητές – αφού οι αναφορές σε εθνικό νόμισμα (άρθρο) σημαίνουν ουσιαστικά ότι, η χώρα μας θα έπρεπε να ανακτήσει την ανεξαρτησία της από το τοκογλυφικό δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, εθνικοποιώντας επί πλέον την κεντρική της τράπεζα, όπως σχεδιάζει η Ρωσία.

Προφανώς ένα τέτοιο εγχείρημα για ένα κράτος που έχει πλέον απολέσει εντελώς την εθνική του κυριαρχία, ενώ είναι ήδη κάτι περισσότερο από χρεοκοπημένο, με μηδενική στρατιωτική ισχύ συγκριτικά με την  υπερδύναμη, δεν είναι καθόλου εύκολο – χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια πως δεν θεωρούμε καλοπροαίρετες τις προθέσεις όλων αυτών που τάσσονται υπέρ ενός πραγματικά εθνικού νομίσματος (όχι απλά της δυτικής δραχμής).

Εμείς πάντως προτιμούμε να είμαστε ρεαλιστές, αποφεύγοντας αυτού του είδους τις υπερβολές – οι οποίες ακούγονται μεν ευχάριστα, ιδιαίτερα όταν συνοδεύονται από υποσχέσεις περί μη πληρωμής των χρεών, με τη βοήθεια του Διεθνούς Δικαίου (το οποίο μάλλον δεν εφαρμόσθηκε στην πρώην Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ, στη Λιβύη κοκ.), αλλά απέχουν πολύ από την πραγματικότητα.